DAAWEYNTA IYO DHIMISTA XUMADA

 daawenta iyo dhimista xumada ama {qandhada}

Xummaddu waa nidaam ka mid ah siiyaabaha jirku uu cudurada isga difaaco.

 Waxaad keliya oo Xummadda daaweeysaa haddii ay muhiim u 

tahay ammaanka qofka iyo xanuun baabi’inta.

Xummadda saraysa waxa ay noqon kartaa halis oo waxayna sababi kartaa 

in qofka jirkiisu biya badan ka baxaan ama u qofku engagnaan ka qaado. 

Daryeelahaaga caafimaadka kala tasho xummadda jirka ee sareeysa ee 

laga welwelo. Xummadda welwelka lehi waxaa ka mida ah:

 ilmaha 3 bilood ka yar marka cabbirka heerkulka ee dabada uu 

yahay 100.4°F (38ºC) ama uu ka sarreeyo.

 ilmaha da’doodu ay 3 illaa 24 bilood jirta oo cabbirka heerkulka 

dabada uu yahay 103°F (39.4ºC) ama uu ka sarreeyo.

 caruurta ama dadka waaweyn oo cabbirka heerkulka afka uu 

yahay 104°F (40ºC) ama uu ka sarreeyo. 

Si loo daaweeyo oo loo yareeyo xummadda, qofka weyn ama canugga 

jirran waxa aad siisaa cabitaan dheeraad ah, siiba biyo. Dhar fudud qofka u 

geli. Waxaad siin kartaa qofka daawo xummadda ka yareeyso. Xusuusnow, 

xummaddu waxa ay socon kartaa muddo oo taasi waxa ay jirka ka caawin 

xaga difaaca iyo la dagaalanka infekshinka. Fadlan eeg Wacitaanka ku 

saabsan Talada Caafimaad

badso biyaha ama cabida biyaha cad

Qofka jiran ku dhiri geli in uu cabitaan badan cabo, siiba biyo. 

Jalaatada, iyo cabitaanka barafka oo qofka caawin karo. Dhidhidka 

awgeed biyaha jirka ku jira ayaa jirka ka baxo inta xummadu ay socoto. Biyaha jirka ka baxay waxaa dib jirka ugu soo celin karo 

cabitaan dheeraad ah oo qofku qaato.

Dharka Culus Siib

Si kulylku jirka uga baxo, qofku waa in u qaataa dhar fudud. Haddii 

qofka weyn ama canugga jirrani uu qarqarayo ama uu gaariirayo, 

waxa aad siisaa busto si u uga nafiso qabowga.

Waxaa La Isticmaali Karaa Daawooyin Xummadda Jebiya

Isticmaalka daawooyinka sida acetaminophen (Tylenol®) ama 

ibuprofen (Motrin®) si fiican ayay wax uga qabtaan jebinta qandhada. 

Waxaa fiican in daawooyinka la isticmaalo oo keliya haddii qofka jirran 

aanu soo roonaan ama haddii xummaddu sare u kacayso ama ay ka 

reebayso in uu cabitaan qofku qaato. 

Laba saacadood kaddib marka qofka weyn ama canugga jirran u 

daawo qaato, xummadda ayaa inta badan 2° illa 3°F (1° to 1.5° C) hoos 

u soo dhacdo.

Sida dawada loo qaato waxaad raacdaa tilmaamaha ku dul qoran 

baakaddaha daawada. 

Caruurta iyo dhallinyarada aasbiriin yaan la siin

Waxa ay sababi kartaa xalad cudur oo loo yaqaan Reye, cudurkaas oo 

ah mid khatar ah oo wax yeleen karo beerka iyo maskaxda. Caruurta 

iyo ilmaha yar (infants) waxaa la siin karaa daawada xummadda 

ee farmashiyaha lagu iibiyo ee leh acetaminophen ama ibuprofen. 

Daawooyinkan waxaa loo helaa iyaga oo dareere ah ama iyaga oo ah 

kuwo la calaliyo. Waa in aad caddadka saxda ah siisaa ilmaha taaso 

ku xiran culayska ilmaha ama da’da oo aad raacdaa sida ku qoran

 dhalada dawada. Caruurta 2 sano-jirka ka yar, waxaad raacdaa talada 

daryeelahaaga caafimadka si aad u ogaatid noocyada daawada iyo 

cadadda qaadashaa ee daawada. Caruurta 2 sano-jirka ka yar, 

waxaad raacdaa talada daryeelahaaga caafimadka si aad u 

ogaatid noocyada daawada iyo cadadda qaadashaa ee daawada.

Ha siin acetaminophen (Tylenol®) qofka cudurka beerka qaba, 

haddii aanu daryeelaha caafimaadku u soo qorin. Daawooyinka 

dareeraha (liquid) ah, daboolka yar ee cabbirka ee dhalada la socdo 

isticmaal si aad u ogaatid cadadka saxa ah ee la siiyo qofka oo ha 

isticmaalin dabool kale ee loogu talo galay cabir daawo kale. Waxaa 

muhiim ah in la raaco qoraalka ku dul qoran dhalada daawada oo 

aanan qofka jirran la siin daawo ka badan intii loogu talagalay

sida saxda ah ee heer kulka looqado

Cabbiridda Heerkulka Dabada

Daboolka halka mar la isticmaalo geli heerkulbeegga lambarka leh. Ilmaha 

dhabta saar ama meel siman sida sariirta oo kale ah, oo dhinaca caloosha 

hoos mari. Waxaad boomato (petroleum jelly) marisaa dusha sare ee 

afka hore ee heerkulbeegga iyo afka hore ee dabada. Hal gacan dabada 

salkeeda ku fur oo gacanta kalena si ayaar ah heerkulbeegga dabada ugu 

riix illaa cabbirku uu gaaro ½ inch illaa 1 inch. Xoog ha u gelin marka 

aad heerkulbeegga dabada galinaysid. Heerkulbeegga labda farood 

ku hay dabada salkeeda (meel u dhow dhammaadka heerkulbeegga). 

Riix oo iskukeen dabada si uu heerkulbeeggu u istaago meeshi la rabay. 

Canugga kaligiisa meesha ha uga tagin. Waxaa aad raacda tilmaamaaha 

heerkulbeegga ku qoran ama heerkulbeegga canugga dabadiisa ilaa 2 

daqiiqo ku hay. Ka soo saar oo cabbirka heerkulbeegga akhri. Daboolka 

marka keliya la isticmaalo qashinka ku tuur. Gacmahaaga dhaq.